در این قسمت مروری می‌کنیم بر امتیازنامه تنباکو و روند گسترش اعتراضات علیه این امتیازنامه که در نهایت منجر به انحلال آن شد. کمی هم صحبت می‌کنم درباره عواقب اقتصادی و سیاسی انحلال این امتیازنامه در ایران.
نقل قولهای مستقیم این قسمت از این منابع بود:
متن قرارداد امتیازنامه تنباکو از کتاب «معاهدات و قراردادهای دوره قاجاریه» به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد
مقالات میرزا آقاخان کرمانی در نقد امتیازنامه تنباکو از روزنامه اختر چاپ استانبول
اعلامیه بی‌امضا در تبریز علیه رژی، و نامه ناصرالدین شاه در جواب میرزای شیرازی، از «شورش بر امتیاز رژی» اثر فریدون آدمیت
تلگراف میرزای شیرازی خطاب به شاه، تلگراف اصفهان درباره تحریم تنباکو از جانب آقانجفی، و نامه شاه به امین‌السلطان برای لغو رژی از کتاب «اسناد سیاسی دوره قاجار» اثر ابراهیم صفایی
تلگراف علمای تهران خطاب به میرزای شیرازی، تلگراف میرزای شیرازی در پاسخ آنها، و اعلامیه بی‌امضا در تهدید بعد از شورش 14 دی، از کتاب «تاریخ دخانیه» اثر شیخ حسن کربلایی، به کوشش رسول جعفریان
نامه شاه خطاب به میرزا حسن آشتیانی از کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان» اثر ناظم الاسلام کرمانی، به کوشش علی‌اکبر سعیدی سیرجانی
شرح شورش روز 14 دی و متن اعلامیه ارنستین در لغو رژی از کتاب «روزنامه خاطرات» اثر محمدحسن خان اعتمادالسلطنه
نامه میرزا آقاخان کرمانی به ملکم خان از کتاب «نامه‌های تبعید» به کوشش هما ناطق و محمد فیروز
عریضه خطاب به میرزای شیرازی از روزنامه قانون، چاپ لندن
منابع برای مطالعه بیشتر:
شورش بر امتیازنامه رژی: تحلیل سیاسی، از فریدون آدمیت
بازرگانان در دادوستد با بانک شاهی و رژی تنباکو، از هما ناطق
تاریخ دخانیه، از شیخ حسن کربلایی به کوشش رسول جعفریان
Russia and Britain in Persia: Imperial Ambitions in Qajar Iran, by Firuz Kazemzadeh
Religion and Rebellion in Iran: The Tobacco Protest of 1891-1892, by Nikki R. Keddie
لینک برای پشتیبانی مالی دلاری:
Patreon
Paypal
