De laatste Kletsheads [Seizoen 4, Aflevering 8]

In deze laatste – en dus extra lange – aflevering vertellen drie ouders die al eerder te gast waren op de podcast hoe de meertalige reis van hun gezin sindsdien is verlopen. Ik blik terug op afgelopen vier jaar, reflecteer op de toekomst en als afsluiter horen we een gedicht geschreven over en opgedragen aan meertalige kinderen, en geïnspireerd door de podcast.

Onze eerste gast is Liz. Ik sprak voor het eerst met haar in het tweede seizoen van Kletsheads (in aflevering 9, over meertalige baby’s). Liz komt oorspronkelijk uit Limburg maar woon al 10 jaar in Canada. Samen met haar Egyptische man heeft ze een 4-jarige zoon, Otis.

Daarna horen we van Marjolein. Marjolein is eentalig opgegroeid in Nederland, heeft Engels gestudeerd en is daarna docent Engels geworden. Toen ze in 2018 moeder werd, besloot ze om ook Engels te praten met haar zoontje Owen. Inmiddels heeft ze een tweede zoon, James. Marjolein was eerst te horen in deze aflevering 2 van seizoen 2 over de meertalige opvang.

Als laatste spreek ik met Leonie. Anderhalf jaar geleden aan het begin van het derde seizoen sprak ik met Leonie (in aflevering 1 over taalaanbod, Turks en tweetalige troubles). Haar zoontje was toen bijna twee jaar oud, zij sprak Duits met hem en haar partner Nederlands. Dat gesprek is mij heel lang bijgebleven, want het was geen makkelijk gesprek. Leonie zat toen met een probleem: haar partner kon geen Duits en vond het ook vervelend dat Leonie die taal met hun zoontje Alexander gebruikten. Wil je weten hoe het nu gaat met deze drie ouders en hun meertalige gezinnen, luister naar de podcast!

Als afsluiter van deze aflevering en dus de hele podcast horen we een gedicht, Tweedonkern. Dit gedicht is geschreven en voorgedragen door spoken word dichter, Wieke Vink. Tweedonkern betekent ‘schemering’ in het dialect dat de grootouders van Wieke spraken. Als je goed luistert, hoor je veel verwijzingen naar gesprekken, onderwerpen en woorden die afgelopen vier voorbij zijn gekomen in de podcast.

Tweedonkern

Als de verhalen
In meerdere talen
Van de tong af rollen
 
Als de wereld steeds groter
En steeds kleiner wordt
 
Als de zinnen
Niet in hokjes
Niet ingeboxt kunnen worden
 
Maar in plaats daarvan
Instead
Een heel pallet
Aan nieuwe werelden opent
 
Dan is dit een ode aan alle kinderen
Alle docenten ouders spraakconsulenten
Die mooie keuzes maken
Over thuis- en erfgoed- en gemeenschapstaal
 
Die zachtjes wiebelen aan de tafelpoten
Van eentalige conventies
 
Met harmonische tweetaligheid
En meertaligheid in de klas
 
Want daar liggen
Zonder kosten
Met soms wat zorgen
Culturele schatten verborgen
 
En dan is dit – met de kennis van nu –
Un petit coup d’amour
Voor een meertalig morgen
 
Want als je van de gebaande paden af gaat
Komt een trein met een korte -ei nimmer te laat
En ‘kiek an’
Zeggen ze dan
 
En jij weet dat ‘kijk’ met lange -ij wordt geschreven
 
Misschien weet je niet
Hoe je je talen schrijft
Maar ken je ze wel als de klank van je leven
 
En daar waar in lockdown
Onze toegang tot taal
In rusteloze ruimtes aan banden werd gelegd
 
Was er ruimte voor het leren kennen
Van nieuwe letters
Zoals de Arabische 3 an de Duitse ringel-S
 
En moelijke taal?
Wat zeggen die Nederlanders met hun harde en zachte -gen nou helemaal
 
Perhaps it’s time for translinguaging
 
Want als de druk op onze ecosystemen toeneemt
Is er een heel ecosysteem aan boeken te lezen
 
En is het leren van een taal
 
Van Pashtoe tot Tigrinya
Van Fries tot Frans
 
Een remedie
 
Niet als het moet
Maar als het mag
 
Want het leren van een taal is langzaam werk
En meestal in verbinding
 
Met de mensen die ons voorgingen
En de toekomst die we nog willen maken
Taal als een vertrouweling
Als klanken die met je mee reizen
Die in je opborrelen
 
Als actieve kennis
Of herinnering
 
Aan een tijd waarin er iemand zo tot ons sprak
 
Met mensen die het allerliefst in hun eigen taal
In hun eigen talen
Tellen of ruzieen of liefhebben

Lieve meertalige kinderen
Dit gedicht is voor jullie
 
Weet dat het oke is
Hoe je het ook doet
 
Er zullen altijd mensen zijn
Die van alles zullen zeggen
 
Maar jij, jij hebt je tussentalen
 
Niet als gave
Niet als opgave
 
Maar als iets dat bij je past
En dat is een groot goed
 
Van de taal van troost
Tot de talen van je huisdieren
 
Niet allemaal in een podcast te vatten
Maar wel veelzijdig in een podcast te vieren

Dit is een ode aan kinderen als jij
Allemaal verschillend
Die elk op hun eigen manier
Als bruggen hun talen belopen
De talen op hun beloop laten gaan
 
In de twilight
De tweedonkern
Waar dromen ontstaan